Mönnun í starfsemi á neyðarstigi

Mönnun í starfsemi sveitarfélaga höfuðborgarsvæðisins á neyðarstigi

- virkjun ákvæðis í lögum um almannavarnir

 Almannavarnarnefnd höfuðborgarsvæðisins hefur ákveðið að virkja ákvæði í lögum um almannavarnir til þess að tryggja að þjónusta sveitarfélaganna á höfuðborgarsvæðinu haldist órofin meðan á neyðarstigi stendur vegna COVID-19 . Sveitarfélögin á höfuðborgarsvæðinu eru; Reykjavík, Kópavogur, Hafnarfjörður, Garðabær, Seltjarnarnes og Mosfellsbær. Starfsstaðir þessara sveitarfélaga eru að takast á við umönnunarvanda vegna faraldursins bæði vegna veikindafjarvista eða fjarvista starfsfólks sem er tímabundið í sóttkví.

Ljóst er að ákveðin  þjónusta innan sveitarfélaganna verður að haldast órofin og því nauðsynlegt að manna stöður innan þessara þjónustueininga. Til að tryggja að starfsemi þessi sé í stakk búin til að takast á við þá stöðu sem gæti verið framundan á næstu dögum þarf að virkja notkun á  tímabundnu ákvæði í lögum um almannavarnir sem kom samþykkt var þann 30.mars sl. og fjallar um borgaralega skyldu starfsmanna opinberra aðila.

Lagaákvæðið er svohljóðandi:  Það er borgaraleg skylda starfsmanna opinberra aðila að gegna störfum í þágu almannavarna á hættustundu. Opinberum aðilum er heimilt að fela starfsmönnum tímabundið breyttar starfsskyldur og að flytja starfsmenn tímabundið milli starfsstöðva og opinberra aðila til að sinna verkefnum sem hafa forgang á hættustundu. Starfsmenn halda óbreyttum launakjörum við slíkar aðstæður. Þó er starfsmaður undanþeginn framangreindri skyldu sé heilsufari hans, eða annars einstaklings sem hann ber ábyrgð á, svo háttað að öryggi hans og heilsu sé stefnt í sérstaka hættu með því að fela honum að gegna slíkum störfum.  Ákvæði þetta fellur úr gildi 1. janúar 2021.

Þetta þýðir að sveitarfélögunum á höfuðborgarsvæðinu er heimilt að fela starfsmönnum tímabundið breyttar starfsskyldur og flytja starfsmenn tímabundið milli starfsstöðva til að sinna þeim verkefnum er hafa forgang á hættustundu. Starfsmenn halda óbreyttum launakjörum nema í þeim tilfellum þar sem þeir taka að sér starf sem almennt eru greidd hærri laun fyrir eða ef vinnuframlag er umfram hefðbundna vinnuskyldu. Þessi heimild er eingöngu gild meðan neyðarstig almannavarna er í gildi. 

Dæmi er fallið geta undir þetta lagaákvæði.

• Í ljósi þess að íþróttamannvirki, sundlaugar og menningarstofnanir hafa lokað er hægt að nýta þann mannafla í forgangsverkefni t.d. á sviði velferðarþjónustu eða fræðslumála.
• Hægt er að fela kennurum að kenna á öðrum tímum en vinnuskýrsla segir til um eða breyta kennslu í fjarkennslu. Eingöngu eru greiddar viðbótargreiðslur ef vinnuframlag eykst.
• Ef dagdvöl aldraðra eða fatlaðra lokar er hægt að nýta þá starfsmenn til að veita heimaþjónustu innan velferðarþjónustunnar. 

Mikilvægt er að stjórnendur gæti meðalhófs ef þeir ætla að nýta sér þessa heimild og að ekki sé gengið lengra en nauðsyn krefur. Æskilegt er að allar ákvarðanir um breytingar séu teknar í eins góðri samvinnu við starfsmenn og hægt er. Einnig þarf að hafa í huga að starfsmaður er undanþeginn framangreindri skyldu sé heilsufar hans, eða annars einstaklings sem hann ber ábyrgð á, svo háttað að öryggi hans og heilsu sé stefnt í sérstaka hættu með því að fela honum að gegna slíkum störfum.