Kópavogsbær er sveitarfélag á höfuðborgarsvæðinu sem liggur sunnan við Reykjavík og norðan við Garðabæ og á jafnframt landsvæði á Sandskeiðum og Húsfellsbruna. Bærinn dregur nafn sitt af voginum sunnan við Kársnes. Kópavogur er fjölmennastur þeirra bæja sem liggja í kringum Reykjavík og er jafnframt næstfjölmennasta sveitarfélag á Íslandi, með 40.570 íbúa í lok árs 2023 samkvæmt Þjóðskrá Íslands.

Höfuðstöðvar Kópavogsbæjar eru á Digranesvegi 1. Í Kópavogi er mikið um verslun og þjónustu, sérstaklega í Smáranum og við Smiðjuveg. Nálægð bæjarins við höfuðborgina setur svip sinn á samfélagið í Kópavogi.

Í Kópavogi eru tvær stórar íþróttamiðstöðvar, þrjár sundlaugar og fjölmargir almenningsgarðar og útivistarsvæði, svo sem í Kópavogsdal, Fossvogsdal og við Elliðavatn. Mikill fjöldi barna á leikskólaaldri í Kópavogi taka þátt í öflugu leikskólastarfi í þeim leikskólum sem reknir eru í sveitarfélaginu en þeir eru alls tuttugu og einn, þar af tveir sem eru með rekstrarsamning við bæinn. Kópavogsbær rekur einnig tíu öfluga grunnskóla. Menntaskólinn í Kópavogi er eini framhaldsskólinn í Kópavogi. Einnig er sjálfstætt starfandi leikskóli og grunnskóli í Lækjarbotnum.

Bæjarstjórn Kópavogs haustið 2023. Á myndinni eru frá vinstri: Elísabet Berglind Sveinsdóttir, Theodóra Sigurlaug Þorsteinsdóttir, Bergljót Kristinsdóttir, Hjördís Ýr Johnson, Andri Steinn Hilmarsson, Ásdís Kristjánsdóttir, Orri Hlöðversson, Helga Jónsdóttir, Sigrún Hulda Jónsdóttir, Sigurbjörg Erla Egilsdóttir, Sigrún Hulda Jónsdóttir og Kolbeinn Reginsson.

Bæjarstjórn Kópavogs er skipuð 11 bæjarfulltrúum með fjölbreyttan bakgrunn en þeir eru kosnir hlutfallskosningu til fjögurra ára í senn. Bæjarstjórn kýs síðan bæjarstjóra og skipar í ráð og nefndir bæjarins. Bæjarstjórn Kópavogs var í árslok 2022 skipuð ellefu fulltrúum úr sex framboðum, en meirihlutasamstarf er með Sjálfstæðisflokknum og Framsóknarflokki. Þessi meirihluti hefur verið starfandi frá árinu 2022 þegar síðast var kosið til bæjarstjórnar.

Forseti bæjarstjórnar er Elísabet Berglind Sveinsdóttir, Sjálfstæðisflokki, bæjarstjóri Kópavogs er Ásdís Kristjánsdóttir, Sjálfstæðisflokki, og formaður bæjarráðs er Orri Vignir Hlöðversson úr Framsóknarflokki. Í bæjarstjórn Kópavogs sitja við útgáfu þessarar skýrslu Andri Steinn Hilmarsson, Ásdís Kristjánsdóttir, Bergljót Kristinsdóttir, Elísabet Berglind Sveinsdóttir, Helga Jónsdóttir, Hjördís Ýr Johnson, Kolbeinn Reginsson, Orri Vignir Hlöðversson, Sigrún Hulda Jónsdóttir, Sigurbjörg Erla Egilsdóttir og Theódóra Sigurlaug Þorsteinsdóttir.

Árið 2023 fór aðalfundur SSH og ársfundur byggðasamlaganna fram í Salnum í Kópavogi. Tækifærið var nýtt til þess að sýna búnað frá Slökkviliðinu á höfuðborgarsvæðinu. Á myndinni eru frá vinstri: Svavar Sigurðarson starfsmaður SHS, Páll Björgvin Guðmundsson framkvæmdastjóri SSH, Almar Guðmundsson bæjarstjóri Garðabæjar, Þór Sigurgeirsson bæjarstjóri Seltjarnarness, Dagur B. Eggertsson borgarstjóri Reykjavíkur, Regína Ásvaldsdóttir bæjarstjóri Mosfellsbæjar og formaður SSH, Ásdís Kristjánsdóttir bæjarstjóri Kópavogs og Helgi Þór Loftsson, Helgi Hjörleifsson og Andri Dagur Símonarson starfsmenn SHS.

Samkvæmt sveitarstjórnarlögum nr. 138/2011 eru sveitarfélög sjálfstæð stjórnvöld stjórnað af lýðræðislega kjörnum sveitarstjórnum í umboði íbúa sveitarfélagsins. Sveitarfélagið sinnir þeim verkefnum sem því eru falin lögum samkvæmt, m.a. varðandi fræðslu- og uppeldismál, félagsþjónustu, æskulýðs- og íþróttamál, menningarmál, hreinlætismál og umhverfismál. Jafnframt fylgir það kröfum sem gilda um starfsemi þess í öðrum lögum, s.s. stjórnsýslulögum, lögum um jafna stöðu og jafnan rétt kynjanna og lögum um opinber innkaup. Einnig eru í gildi siðareglur sem settar voru árið 2015 og aðgengilegar eru á heimasíðu sveitarfélagsins og samskiptareglur kjörinna fulltrúa frá árinu 2012.

Bæjarstjórn fer með stjórn sveitarfélagsins samkvæmt ákvæðum sveitarstjórnarlaga nr. 138/2011, annarra laga og bæjarmálasamþykkt. Bæjarstjórn hefur ákvörðunarvald um nýtingu tekjustofna, lántökur og ráðstöfun eigna og um framkvæmd verkefna sveitarfélagsins. Bæjarstjórn fer með yfirstjórn stofnana og fyrirtækja á vegum bæjarins að svo miklu leyti sem bæjarstjórn hefur ekki falið öðrum slíka yfirstjórn.

Bæjarstjórn kýs fulltrúa í nefndir eftir því sem mælt er fyrir í lögum og bæjarmálasamþykkt. Slíkar nefndir teljast fastanefndir bæjarstjórnar. Kjörtímabil fastanefnda er hið sama og bæjarstjórnar, nema annað leiði af lögum eða samþykkt þessari. Að loknum bæjarstjórnarkosningum halda fastanefndir þó umboði sínu þar til nýkjörin bæjarstjórn hefur kjörið nýja nefnd í þeirra stað en með sömu takmörkunum valdheimilda og fyrri bæjarstjórn sætti að afloknum kosningum, sbr. 12. gr. og 2. mgr. 37. gr. sveitarstjórnarlaga.

Starfsemi Kópavogsbæjar er skipt í fimm svið: menntasvið, umhverfissvið, velferðarsvið, fjármálasvið og stjórnsýslusvið. Fjármálasvið og stjórnsýslusvið starfa þvert á önnur svið bæjarins.

Bæjarráð fer ásamt bæjarstjóra með framkvæmdastjórn og fjármálastjórn bæjarfélagsins að því leyti sem þessi mál eru ekki falin öðrum. Bæjarráð hefur eftirlit með stjórnsýslu sveitarfélagsins og fjármálastjórn þess, semur drög að fjárhagsáætlun og viðaukum við hana og leggur þau fyrir bæjarstjórn. Þá sér bæjarráð um að ársreikningar sveitarfélagsins séu samdir reglum samkvæmt og lagðir fyrir bæjarstjórn til meðferðar og afgreiðslu. Meðan bæjarstjórn er í sumarleyfi fer bæjarráð með sömu heimildir og bæjarstjórn hefur ella. Bæjarstjórn getur falið bæjarráði fullnaðarafgreiðslu mála, nema lög mæli fyrir á annan veg.

Kópavogsbær tekur þátt í rekstri byggðasamlaga um Strætó og Sorpu. Strætó bs. er byggðasamlag í eigu Reykjavíkurborgar, Kópavogsbæjar, Hafnarfjarðarbæjar, Garðabæjar, Mosfellsbæjar og Seltjarnarneskaupstaðar, og rekur fyrirtækið strætisvagnakerfi sem nær til allra þessara sveitarfélaga og Akraness að auki. SORPA bs. er byggðasamlag í eigu Reykjavíkur, Hafnarfjarðar, Kópavogs, Seltjarnarness, Mosfellsbæjar og Garðabæjar. Í stofnsamningi SORPU kemur fram að tilgangur byggðasamlagsins er að annast meðhöndlun úrgangs, sbr. lög nr. 55/2003, fyrir sex sveitarfélög á höfuðborgarsvæðinu, sem öll eru stofnaðilar að því.

Samtök sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu, SSH, eru sameiginleg hagsmunasamtök þeirra sjö sveitarfélaga sem mynda höfuðborgarsvæðið, Reykjavíkurborgar, Kópavogsbæjar, Hafnarfjarðarkaupstaðar, Garðabæjar, Seltjarnarnesskaupstaðar, Mosfellsbæjar og Kjósarhrepps. Borgarlínan er afrakstur samvinnu innan SSH. Um er að ræða tímamótasamkomulag um metnaðarfulla uppbyggingu á samgönguinnviðum og almenningssamgöngum á höfuðborgarsvæðinu til fimmtán ára.

Stefna Kópavogsbæjar felur í sér hlutverk, gildi og framtíðarsýn og yfirmarkmið úr Heimsmarkmiðum Sameinuðu þjóðanna um sjálfbæra þróun. Meira um stefnu Kópavogsbæjar á vefsíðu sveitarfélagsins og nánar um Heimsmarkmið Sameinuðu þjóðanna á heimsmarkmidin.is.

Kópavogsbær styðst við stefnumiðaða fjárhagsáætlunargerð við innleiðingu stefnu með þeim hætti að gerðar eru árlegar aðgerðaáætlanir sviða sem taka mið af Stefnu Kópavogsbæjar og öðrum stefnum sem eru nánari útfærsla á Stefnunni. Aðgerðaáætlanir segja til um hvernig ætlunin er að koma stefnu í framkvæmd og þær fela í sér mælanleg markmið, mælikvarða og aðgerðir og eru innlegg í vinnu við fjárhagsáætlunargerð sveitarfélagsins. Eftirfylgni með aðgerðaáætlunum sviða fer fram í upplýsingakerfinu DecideAct þar sem framgangur aðgerða og verkliða þeim tengdum eru skráð og mögulegt er að fylgjast með framvindu mælanlegra markmiða. Yfirlit yfir framvindu aðgerðaáætlana má finna í upplýsingakerfinu Nightingale sem upplýsingatæknideild Kópavogs hannaði. Innleiðing Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna hefur verið samþætt inn í aðgerðaáætlanir eftir því sem við á.

Kópavogsbær var fyrst sveitarfélaga á Íslandi til þess að setja sér siðareglur árið 2009 en þær voru endurskoðaðar og samþykktar einróma árið 2015. Markmið reglnanna er að skilgreina það hátterni sem ætlast er til að kjörnir fulltrúar sýni af sér við störf sín fyrir hönd Kópavogsbæjar og upplýsa íbúa um þær kröfur sem gerðar eru til þeirra. Þar er meðal annars að finna ákvæði um hagsmunaárekstra kjörinna fulltrúa þ.e. þegar kjörinn fulltrúi hefur beinna eða óbeinna hagsmuna að gæta í máli er ræðast skal í nefndum eða bæjarstjórn eða bæjarráði og skal hann greina frá því, sjá nánar.

Samskiptareglur kjörinna fulltrúa eru ásamt siðareglum kynntar öllum kjörnum fulltrúum. Í samskiptareglum kemur m.a. fram að kjörnir fulltrúar megi ekki beita réttindum eða aðstöðu sem fylgir embætti þeirra í þágu einkahagsmuna eða annarra í því skyni að geta notið af því hagsbóta. Ekki er um að ræða nein staðfest atvik um slíkt innan Kópavogsbæjar eða starfsmanna sveitarfélagsins á árinu. Sjá nánar samskiptareglur kjörinna fulltrúa.

Á hverju ári fá þeir starfsmenn sem unnið hafa í 25 ár hjá bænum þakklætisvott. Myndin er tekin við það tækifæri við móttöku sem haldin var í Salnum.

Kópavogsbær er annað stærsta sveitarfélag landsins og stór atvinnurekandi. Starfsfólk bæjarins árið 2023 var rúmlega þrjú þúsund, og þar af voru 72,6% konur, 27,3% karlar og 0,1% kynsegin.

Á sumrin bætist stór hópur ungmenna við en þá tekur til starfa Vinnuskóli Kópavogs sem er fyrir ungmenni yngri en 18 ára. Auk þess koma til starfa ungmenni 18 ára og eldri sem fara í margvísleg sumarstörf fyrir bæinn. Stærsta fagsvið Kópavogsbæjar á árinu 2023 var menntasvið en þar störfuðu 64,3% alls starfsfólks. Annað stærsta sviðið er velferðarsvið en þar störfuðu 23,7% starfsfólks.

Stærsti aldurshópur starfsfólks er á aldrinum 21 – 25 ára eða alls 40,7% starfsfólks.

Mannauðsstefna Kópavogsbæjar var samþykkt í janúar 2024. Framtíðarsýn Kópavogsbæjar í mannauðsmálum er að hjá sveitarfélaginu starfi samheldinn starfshópur sem hafi það að markmiði að skilja þarfir, uppfylla væntingar og veita framúrskarandi þjónustu til bæjarbúa. Kópavogsbær bjóði upp á eftirsóknarvert starfsumhverfi sem styðji við heilsu , öryggi og vellíðan starfsfólks. Starfsfólk hafi áhrif á þróun vinnustaðarins og hafi tækifæri til að koma hugmyndum sínum á framfæri. Framsækin hugsun ráði ríkjum í krafti frumkvæðis og nýsköpunar. Starfsfólk fái tækifæri til framþróunar sem byggir á þörfum hvers og eins. Lögð er áhersla á að það sé gott að vinna, gott að vera og gott að vaxa hjá Kópavogsbæ.

Stefnuáherslur mannauðsstefnu eru:

Það er gott að VINNA hjá Kópavogsbæ. Við vinnum sem ein liðsheild með samræmdum vinnubrögðum. Við eigum í árangursríkri samvinnu og höfum öfluga og faglega forystu.

Það er gott að VERA hjá Kópavogsbæ. Við stuðlum að góðri heilsu og starfsfólki líður vel, við eigum í uppbyggjandi samskiptum og gætum jafnréttis í hvívetna. Stuðlað er að jafnvægi milli vinnu og einkalífs.

Það er gott að VAXA hjá Kópavogsbæ. Við höfum áhrif á þróun vinnustaðarins og eigin starfsskilyrði og unnið er markvisst að starfsþróun og símenntun. Við horfum til nýsköpunar og styðjum starfsfólk í að tileinka sér nýjungar.

Heilsa og vellíðan er í fyrirrúmi. Við leggjum okkur fram við að stuðla að heilbrigði starfsfólks. Starfsfólk bæjarins á þess kost að fara frítt í sund, veittur er líkamsræktarstyrkur, boðið er uppá bólusetningar, heilsutengda fræðslu og stofnaður hefur verið gönguhópur starfsfólks.

Í fræðslumálum hefur verið lögð áhersla á að efla faglega þekkingu starfsfólks sem og persónulega hæfni. Jafnframt býðst starfsfólki reglulega erindi sem eiga að stuðla að andlegri og líkamlegri vellíðan þess.

Unnið er að því að setja upp aðgengilega tölfræði sem sýnir mælikvarða sem mikilvægt er að fylgjast með og nýta til mótunar verkefna sem snúa að mannauði. Þeir mælikvarðar sem unnið er með eru veikindafjarvistir, hlutfall kynja, starfsmannavelta, staða fræðslu, fjöldi starfsfólks, stöðugildi, aldurs skipting, launamunur kynja, fjöldi ráðninga og svo má lengi telja. Verkefnið er flókið og kallar á að sameina gögn úr mörgum kerfum og nýta þau til birtingar á gagnlegum og áreiðanlegum upplýsingum.

Kópavogsbær fékk jafnlaunavottun árið 2021, samkvæmt staðlinum ÍST85 og lögum um jafna stöðu og jafnan rétt kynjanna. Meginmarkmið jafnlaunastefnu Kópavogsbæjar er að allar launaákvarðanir skuli vera gegnsæjar, málefnalegar, skjalfestar og rekjanlegar. Markmið Kópavogsbæjar er að vera vinnustaður þar sem starfsfólk fær jöfn tækifæri í starfi. Jafnréttissjónarmið eru metin til jafns við önnur sjónarmið við ráðningar t.d. að auglýsa öll störf óháð kyni og stuðla þannig að jafnari kynjaskiptingu innan starfsgreina.

Jafnréttis- og mannréttindastefna Kópavogs miðar að því að öll eigi að hafa jafnt aðgengi og jafnan rétt á þjónustu bæjarins óháð kynþætti, þjóðernisuppruna, trú, lífsskoðun, fötlun, starfsgetu, aldri, kynhneigð, kynvitund, kyneinkennum og kyntjáningu.

Kópavogsbær leggur rækt við menntunarmál starfsfólks svo hagnýt og fræðileg þekking sé ætíð í samræmi við kröfur tímans. Fag- og kjarnasvið sinna símenntun starfsfólks og mannauðsdeild skipuleggur fræðslu sem boðin er öllu starfsfólki og stjórnendum.

Kópavogsbær hefur sett sér það markmið að vera slysalaus vinnustaður. Til þess að svo megi verða þarf að efla öryggisvitund starfsfólks og stuðla að öflugri öryggismenningu. Starfsemi bæjarfélagsins gerir ráð fyrir að öllum kröfum sé fylgt eftir samkvæmt lögum og reglugerðum og að sífellt sé unnið að endurbótum sem stuðla að auknu öryggi allra. Í öryggisstefnu bæjarins kemur fram að á öllum vinnustöðum séu til staðar virkar öryggisnefndir og starfsfólk bæjarins vinni eftir samþykkt um öryggismál.

Kópavogsbær er með skýra stefnu gegn einelti, áreitni og ofbeldi. Stefna, verkferlar og viðbragðsáætlanir eru aðgengileg öllu starfsfólki á vefsíðu bæjarins.

Stjórnsýsla Kópavogs starfar í samræmi við ISO 9001 gæðastjórnunarstaðalinn. Með öflugu stjórnunarkerfi gæða vill Kópavogsbær vera í fararbroddi í þjónustu við íbúa bæjarins og aðra þá sem þurfa að nýta þjónustu hans. Virkt stjórnunarkerfi gæða er einnig liður í því að koma á gegnsærri stjórnsýslu sem tryggir öllum sama rétt til þjónustu og að viðskiptavinir með sömu þarfir fái sömu afgreiðslu. Hér má sjá gæðastefnu Kópavogsbæjar. Hér má finna meira um ISO (International Organization for Standardization)

Innkaup eru stór þáttur í starfsemi bæjarins. Um innkaupin gilda lög og reglur sem ber að fylgja. Innkaupastefna Kópavogsbæjar byggir á Stefnu sveitarfélagsins sem samanstendur af hlutverki, framtíðarsýn, gildum og yfirmarkmiðum úr Heimsmarkmiðum Sameinuðu þjóðanna um sjálfbæra þróun. Innkaupastefnan tekur mið af gæðastefnu og stefnu fjármálasviðs ásamt því að hafa aðrar stefnur og áætlanir Kópavogsbæjar til hliðsjónar. Markmið innkaupastefnu er að tryggja að innkaup séu samkvæmt lögum og reglum um opinber innkaup auk þess að vera ábyrg, hagkvæm, vistvæn, heiðarleg og gagnsæ. Innkaupareglur voru gefnar út á árinu 2022.

Skjalastefna Kópavogsbæjar er gerð með hliðsjón af Stefnu Kópavogsbæjar. Tilgangur skjalastefnunnar er að uppfylla kröfur sem gerðar eru til skjalastjórnar samkvæmt lögum og reglugerðum og tryggja kerfisbundna stjórnun, örugga meðferð og varðveislu opinberra skjala.

Kópavogsbær leitast einnig við að uppfylla í hvívetna þá persónuverndarlöggjöf sem er í gildi hverju sinni og leggur áherslu á að öll vinnsla persónuupplýsinga fari fram í samræmi við ákvæði persónuverndarlaga. Nánar um persónuvernd í Kópavogsbæ.

Mælaborð barna er þróunarverkefni sem unnið var að í samstarfi við UNICEF og félagsmálaráðuneytið og er því ætlað að tryggja betri yfirsýn yfir velferð barna á Íslandi. Verkefnið fékk alþjóðleg verðlaun UNICEF fyrir framúrskarandi lausnir og nýsköpun í nærumhverfi barna. Haldið er utan um vísitölurnar og mælaborðið í hugbúnaðinum Nightingale.

Heimsmarkmiðavísitala Kópavogs sýnir stöðu innleiðingar Heimsmarkmiðanna sem lið í innleiðingu á stefnu Kópavogsbæjar. Uppbygging vísitölunnar samanstendur af 15 víddum þar sem hver og ein vídd svarar til eins Heimsmarkmiðs. Þessar 15 víddir spanna 36 þætti sem bæjarstjórn Kópavogs hefur sett sem yfirmarkmið en þau eiga sér jafnframt samsvörun í undirmarkmiðum Heimsmarkmiðanna

Vísitalan fær gildi á bilinu 0-100 sem segir til um hversu nálægt Kópavogsbær er því að ná Heimsmarkmiðunum. Jafnframt fær hver vídd, hver þáttur og hver mælikvarði gildi á bilinu 0-100. Með því má auðveldlega skoða hvar vantar uppá að markmiðunum sé náð og hvort og hversu hratt sveitarfélagið sé að nálgast þau. Mögulegt er að skoða nánar þá þætti sem liggja á bak við mælingarnar. Vísitalan er vistuð í upplýsingakerfinu Nightingale.